اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی چیست؟

اکوکاردیوگرافی(Echocardiography)، که اغلب به عنوان “اکو”(Echo) شناخته می شود، یک تکنیک تصویربرداری پزشکی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) برای ایجاد تصاویر از قلب استفاده می کند. این یک ابزار تشخیصی غیر تهاجمی است که برای ارزیابی ساختمان و عملکرد قلب استفاده می شود. اکوکاردیوگرافی هیچ ضرری ندارد. اکوکاردیوگرافی یک روش ایمن و بدون درد است که در آن از اشعه و سوزن استفاده نمی شود. اکوکاردیوگرافی یک ابزار ضروری در قلب و عروق کودکان در هر سنی، از جمله جنین و نوزاد است که به طور گسترده ای برای تشخیص مشکلات قلبی و ارزیابی اثربخشی درمان استفاده می شود. اکوکاردیوگرافی انواع مختلفی دارد:

  • اکوکاردیوگرافی از روی قفسه سینه
    (Transthoracic echocardiogram)

این نوع استاندارد و رایج اکوکاردیوگرافی است. این دستگاه از وسیله ای به نام مبدل استفاده می کند که روی قفسه سینه قرار می گیرد و امواج صوتی را از طریق قفسه سینه به قلب می فرستد. امواج صوتی از قلب منعکس می‌شوند و در یک مانیتور به تصویر تبدیل می‌شوند.

  • اکوکاردیوگرافی از راه مری
    (Transesophageal echocardiogram) 

این نوع اکوکاردیوگرافی تصاویر دقیق تری از قلب و شریان اصلی (آئورت) ارائه می دهد. از یک لوله نازک با یک مبدل استفاده می کند که از راه دهان به مری وارد می شود. مری نزدیک قلب است، بنابراین امواج صوتی می توانند تصاویر واضح تری از ساختارهای قلب دریافت کنند. این اکو معمولا در حین عمل جراحی انجام می شود.

  • اکوکاردیوگرافی جنین
    (Fetal echocardiogram)

این نوع اکوکاردیوگرام در دوران بارداری برای بررسی قلب جنین انجام می شود. از یک مبدل استفاده می کند که روی شکم فرد باردار حرکت می کند. امواج صوتی می توانند نحوه رشد و عملکرد قلب جنین را نشان دهند.

هنگامی که برای ویزیت حضوری دکتر فرشاد جعفری به درمانگاه آمدید، برای کودک شما اکوکاردیوگرافی انجام می شود. در صورتیکه فرزند شما قبلا اکوکاردیوگرافی داشته است، حتما همراه خود بیاورید.
برای نوبت گیری درمانگاه و انجام اکوکاردیوگرافی به قسمت ” ویزیت حضوری” مراجعه کنید.
اگر فرزند شما در بخش بستری شود، هنگامی که قرار است عمل جراحی قلب داشته باشد و یا توسط دکتر فرشاد جعفری آنژیوگرافی شود، لازم است قبل و بعد از آن تحت اکوکاردیوگرافی قرار گیرد.

اکوکاردیوگرافی به چه دلایلی در کودکان انجام می شود؟

  • برای تشخیص نقایص مادرزادی قلب (مشکلاتی در ساختار قلب که از بدو تولد وجود دارد) یا بیماری های اکتسابی قلبی (مشکلاتی در عملکرد قلب که پس از تولد ایجاد می شود).
  • ارزیابی شدت و پیشرفت یک بیماری قلبی و بررسی پاسخ به درمان.
  • قبل و بعد از جراحی برای یک بیماری قلبی.
  • قبل و بعد از مداخلات درمانی با انژیوگرافی.
  • غربالگری مشکلات قلبی احتمالی در کودکانی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند یا دارای سندرم های ژنتیکی خاص یا ناهنجاری های کروموزومی هستند.
  • برای ارزیابی خطر عوارض یا عفونت در کودکانی که دریچه های مصنوعی قلب یا دستگاه هایی در قلب آنها کار گذاشته شده است.

اکوکاردیوگرافی در کودکان چگونه انجام می شود؟

اکوکاردیوگرافی در کودکان مشابه اکوکاردیوگرافی در بزرگسالان انجام می شود، اما برای اطمینان از راحتی و همکاری کودک تفاوت هایی وجود دارد. این کار با دراز کشیدن کودک روی تخت یا دراز کشیدن در دامان والدین انجام می شود. معاینه کننده، مقداری ژل روی قفسه سینه کودک می مالد و دستگاه کوچکی به نام مبدل(پروب) را روی آن حرکت می دهد. مبدل امواج صوتی را می فرستد و دریافت می کند که از قلب منعکس می شود و تصاویر را روی صفحه(مانیتور) ایجاد می کند. معاینه کننده همچنین ممکن است تعدادی الکترود را به قفسه سینه کودک وصل کند تا ریتم قلب را در طول اکو ثبت کند. معمولاً اکوکاردیوگرافی بسته به پیچیدگی بیماری قلب، حدود 15 تا 60 دقیقه طول می کشد. ممکن است کودک مقداری فشار از مبدل احساس کند، اما دردناک نیست. کودک باید در طول آزمایش بی حرکت و ساکت باشد، بنابراین گاهی اوقات ممکن است برای کودکان کوچکتر یا کسانی که مضطرب یا بیقرار هستند، داروی آرامبخش لازم باشد.

برای انجام اکوکاردیوگرافی و ویزیت حضوری دکتر فرشاد جعفری، روزهای شنبه ظهر و یکشنبه صبح و عصر و چهارشنبه عصر به درمانگاه قلب کودکان بیمارستان قلب شهید رجایی مراجعه فرمایید. در صورتیکه می خواهید در مورد گزارش اکوکاردیوگرافی فرزندتان که در مراکز دیگر انجام شده است مشورت کنید با دکتر فرشاد جعفری مشاوره آنلاین کنید.

  چگونه کودکم را برای انجام اکوکاردیوگرافی آماده کنم؟

اکوکاردیوگرافی می تواند اندازه، شکل و حرکت قلب و دریچه های آن و همچنین جریان خون در قلب و عروق آن را نشان دهد. آماده‌سازی کودک برای انجام اکوکاردیوگرافی می‌تواند به ایجاد تجربه تا حد امکان راحت و بدون استرس کمک کند. در اینجا چند نکته در مورد نحوه آماده سازی کودک برای اکوکاردیوگرافی وجود دارد:

  • اکوکاردیوگرافی استاندارد که از طریق قفسه سینه انجام می شود نیاز به بستری و ناشتا بودن ندارد. ولی برای انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری نیاز به بستری، ناشتا بودن و آرام بخشی عمیق می باشد.
  • کودکان نسبت به احساسات والدین خود حساس هستند. سعی کنید هنگام صحبت با کودک خود در مورد انجام اکو آرام و مطمئن باشید. از لحن ترسناک یا مضطرب استفاده نکنید.
  • بسته به سن و درک کودکتان، اکو را به زبان ساده و متناسب با سن او توضیح دهید. می توانید چیزی شبیه این بگویید: “دکتر می خواهد از قلب شما عکس و فیلم بگیرد. درد ندارد و من در کنار شما خواهم بود.”
  • در روز اکو هیچ گونه لوسیون، کرم یا پودری را روی سینه یا شکم کودک خود نزنید.
  • اطمینان حاصل کنید که کودک شما به خوبی استراحت کرده و قبل از قرار ملاقات تغذیه شده است. نوزادی که گرسنه یا بیش از حد خسته است ممکن است در طول اکو سراسیمه تر باشد.
  • به کودک خود پیراهنی بپوشید که به راحتی برای اکو درآورید. همچنین ممکن است به کودک شما لباسی برای پوشیدن در طول اکو داده شود.
  • یک اسباب بازی، کتاب، موسیقی یا فیلم همراه داشته باشید تا حواس کودکتان را پرت کنید .
  • ایده خوبی است که وسایل راحتی مورد علاقه کودکتان مانند عروسک، پتو یا پستانک را به همراه داشته باشید. این موارد می توانند به کودک شما کمک کنند تا در طول اکو احساس امنیت بیشتری کند.
  • انجام اکو ممکن است 15 تا 60 دقیقه طول بکشد، بنابراین مهم است که کودک خود را تا حد امکان آرام و بی حرکت نگه دارید.
  • معمولا کودکان 6 ماه تا 5 سال برای انجام اکوکاردیوگرافی نیاز به آرامبخش دارند. معمولا از داروهای خوراکی برای خوابیدن کودک استفاده می شود که بی خطر هستند. تا هوشیاری کامل کودک به او غذا ندهید.
  • می توانید در طول انجام اکو کنار کودک بمانید و دست او را بگیرید یا به آرامی با او صحبت کنید.
  • در انجام اکو آرام و حمایت کننده باشید. فرزندتان را به خاطر شجاعت و همکاری او تحسین کنید. از نشان دادن هر گونه اضطراب یا ناامیدی که ممکن است کودک شما را ناراحت کند، خودداری کنید.
  • تکنسین یک ژل گرم را روی قفسه سینه یا شکم کودک شما می مالد تا تصاویر اکو بهتر باشند. اگر کودک شما به لمس و تماس با مواد، حساس است برای او از قبل توضیح دهید.
  • ممکن است در حین اکو برخی صداها را بشنوید یا چند رنگ را روی صفحه ببینید، اینها قسمتی از بررسی هستند و لزوما به معنی بیماری نمی باشند.
  • پس از انجام اکو، ژل پاک می شود و کودک شما می تواند فعالیت های عادی خود را از سر بگیرد. هیچ عارضه یا خطری در اثر اکوکاردیوگرافی وجود ندارد.
  • پس از انجام اکو، فرزند خود را در آغوش بگیرید و به او بگویید که او کار بسیار خوبی انجام داده است.

تکنسین ها و متخصصین قلب کودک که اکوکاردیوگرام را انجام می دهند در کار با نوزادان و کودکان بسیار با تجربه هستند. به تخصص آنها اعتماد کنید. دکتر فرشاد جعفری و تیم ایشان تمام تلاش خود را می‌کنند تا تجربه اکوکاردیوگرافی را تا حد امکان برای شما و کودکتان بدون استرس انجام دهند. اگر نگرانی یا سوالی دارید، دریغ نکنید و آن را با ما در میان بگذارید. شما می توانید سوالات خود را در قسمت “از دکتر بپرس” مطرح کنید.

برای مطالب بیشتر در قسمت پادکست، عنوان ” اکوکاردیوگرافی در کودکان” را گوش کنید. در قسمت مقالات عنوان ” اکوکاردیوگرافی (اکوی قلبی) چیست؟” را مطالعه فرمایید.

اکوکاردیوگرافی جنین چیست و در چه مواردی لازم است؟

اکوکاردیوگرافی جنین نوع خاصی از سونوگرافی است که به پزشک اجازه می دهد قبل از تولد، قلب جنین را معاینه کند. این می تواند به تشخیص نقایص مادرزادی قلب کمک کند. اگر یک یا چند مورد از عوامل خطر زیر را دارید ممکن است به اکوکاردیوگرافی جنین نیاز داشته باشید:

  1. سابقه خانوادگی نقایص مادرزادی قلب یا سندرم های ژنتیکی دارید که بر قلب تأثیر می گذارد.
  2. شما یک فرزند قبلی با نقص مادرزادی قلبی دارید.
  3. شرایط پزشکی خاصی مانند دیابت، سندرم لوپوس یا فنیل کتونوری دارید.
  4. در دوران بارداری عفونت های خاصی مانند سرخجه یا سیتومگالوویروس دارید.
  5. داروهای خاصی مصرف می کنید که ممکن است باعث نقص مادرزادی قلب شوند، مانند برخی از داروهای ضد تشنج یا آکنه.
  6. در دوران بارداری از الکل یا مواد مخدر استفاده کرده اید.
  7. نتایج غیر طبیعی در سونوگرافی غربالگری داشته اید.
  8. شما با روشهای کمک باروری(مثلا IVF) باردار شده اید.
  9. کودک شما ضربان قلب یا ریتم غیرطبیعی دارد که توسط پزشک تشخیص داده شده است.

اکوکاردیوگرافی جنین معمولاً بین هفته 18 تا 24 بارداری انجام می شود، اما بسته به شرایط شما می تواند زودتر یا دیرتر انجام شود.

برای نوبت گرفتن انجام اکوکاردیوگرافی جنین در بیمارستان قلب شهید رجایی با تلفن های 02123923023 – 02123922623 تماس بگیرید.

اکوکاردیوگرافی جنین چگونه انجام می شود؟

اکوکاردیوگرافی جنین یک روش بدون درد و بی خطر است که به شما و جنین شما آسیبی نمی رساند. یک ژل روی شکم شما مالیده می شود و یک وسیله کوچک به نام مبدل(پروب) روی شکم شما حرکت می کند. مبدل امواج صوتی را می فرستد و دریافت می کند که تصاویری از قلب جنین شما را روی مانیتور ایجاد می کند. پزشک شما تصاویر قلب کودک شما را بررسی می کند و هر گونه نشانه ای از نقص مادرزادی قلب را بررسی می کند. این آزمایش بسته به پیچیدگی قلب کودک شما حدود 45 تا 120 دقیقه طول می کشد. برای اکوکاردیوگرافی جنین نیازی به آمادگی خاصی ندارید. شما نیازی به داشتن مثانه پر ندارید و می توانید قبل از انجام آزمایش به طور معمول غذا بخورید و بنوشید.
لازم به یادآوری است که تمام نقایص مادرزادی قلب را نمی توان با اکوکاردیوگرافی جنین تشخیص داد. برخی از نقایص ممکن است خیلی کوچک باشند که به وضوح دیده نشوند، یا ممکن است بر گردش خون در رحم تأثیر نگذارند. برخی از نقص ها ممکن است تنها پس از تولد، زمانی که گردش خون تغییر می کند، آشکار شوند. بنابراین، حتی اگر اکوکاردیوگرام جنین شما نرمال باشد، باز هم باید پس از زایمان با پزشک خود برای بررسی قلب کودک خود مشورت کنید.

دکتر فرشاد جعفری
فوق تخصص قلب کودکان
فلو شیپ اقدامات مداخله ای(اینترونشن)

مشاوره و ویزیت دکتر فرشاد جعفری

جهت دریافت اطلاعات بیشتر روی دکمه های مشاوره و ویزیت کلیک نمایید