پالس اکسی متری چیست و چه کاربردی دارد؟
تپش قلب(Palpitation) تغییراتی در ضربان قلب شما است که می توانید آن را احساس کنید. تپش قلب در کودکان می تواند یک تجربه نگران کننده برای کودک و والدین آنها باشد. در این پادکست دکتر فرشاد جعفری اطلاعات جامع در مورد اینکه تپش قلب چیست، علل بالقوه، علائمی که باید به آنها توجه کرد و اقدامات درمانی لازم ارائه می کنند. تپش قلب در کودکان اغلب خوش خیم است، اما گاهی اوقات می تواند نشانه ای از مشکلات اساسی سلامت باشد. درک علل بالقوه، علائم و راهبردهای مدیریتی می تواند به شما در حمایت موثر از فرزندتان کمک کند. همچنین در قسمت مقالات، دکتر فرشاد جعفری، در مورد تپش قلب در کودکان مطالبی را برای شما والدین عزیز نگاشته اند.
پالس اکسیمتری(pulse oximetry) یک آزمایش غیر تهاجمی است که سطح اشباع اکسیژن خون شما را اندازه گیری می کند. میزان اکسیژن خون در این روش به درصد بیان می شود(مثلا 95 درصد). این روش می تواند تغییرات کوچک در سطح اکسیژن خون را تشخیص دهد. پالس اکسیمتری از اسپکتروفتومتری برای تعیین نسبت هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن (یعنی هموگلوبین اکسیژن دار یا اکسی هموگلوبین) در خون شریانی محیطی استفاده می کند.
هدف پالس اکسیمتری این است که ببیند آیا خون شما به خوبی اکسیژن دارد یا خیر. این روشی سریع و قابل اعتماد برای ارزیابی میزان انتقال اکسیژن به بافت های بدن ارائه می دهد. پالس اکسی متری اغلب به عنوان “پنجمین علامت حیاتی” در نظر گرفته می شود( چهار علائم حیاتی اصلی عبارتند از: تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس، مقدار فشارخون، میزان دمای بدن). پالس اکسی متری یک آزمایش ساده و بدون درد است که اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت اکسیژن خون کودک دلبند شما ارائه می‌کند.
پالس اکسیمتری در هر محیط بالینی که ممکن است هیپوکسمی(کاهش اکسیژن خون) رخ دهد استفاده می شود. این مکانها شامل بخش‌های اورژانس، اتاق‌های عمل، بخش نظارت پس از عمل جراحی، مجموعه‌های آندوسکوپی، آزمایشگاه‌های خواب و ورزش، بخش کاتتریزاسیون قلبی، بخش‌های زایمان ، واحدهای انتقال بیمار بین بیمارستانی و خانه بیماران می باشد.
موارد استفاده از پالس اکسیمتری در کودکان چیست؟
- پایش بیماریهای مزمن: کودکان مبتلا به بیماری های مزمن تنفسی یا قلبی، مانند آسم یا بیماری مادرزادی قلبی، اغلب نیاز به نظارت منظم دارند. پالس اکسیمتری به ردیابی سطح اکسیژن و میزان بهبود یا پیشرفت بیماری کمک می کند .
- تشخیص بیماری مادرزادی قلب سیانوتیک: بعضی از بیماریهای مادرزادی قلب در کودکان باعث افت اکسیژن خون(سیانوز) می شوند. با پالس اکسی متر می توان این دسته از بیماریها را در نوزادی غربالگری نمود.
- تشخیص هیپوکسمی: تشخیص به موقع سطح پایین اکسیژن خون می تواند از عوارض بیماری جلوگیری کند. پالس اکسیمترها به هیپوکسمی هشدار می دهند و اجازه مداخله به موقع را می دهند.
- در حین و بعد از جراحی: نظارت مستمر در حین و بعد از عمل جراحی تضمین می کند که اکسیژن کافی به ارگانهای مهم مانند مغز در حین جراحی می رسد.
- ارزیابی عفونت های تنفسی: شرایطی مانند برونشیولیت، ذات‌الریه، و کووید-19 می‌توانند بر بافت ریه تأثیر بگذارند. پالس اکسیمتری به تعیین شدت و نیاز به درمان بیشتر، کمک می کند.
- بیماری کرونا: در همه‌گیری ویروس کرونا( COVID-19 ) برنامه‌های کاربردی جدیدی برای پالس اکسیمتری در مراقبت از بیماران ارائه شد. به دلیل محدودیت روزافزون منابع مراقبت های بهداشتی، از جمله تخت های بیمارستانی، بسیاری از بیماران مبتلا به کووید مثبت، در خانه درمان می شوند. پالس اکسیمتری هم برای کمک به تصمیم گیری در مورد اینکه کدام بیماران می توانند به طور ایمن از بخش اورژانس ترخیص شوند و چه بیمارانی که در خانه درمان می شوند باید برای ارزیابی بیشتر و پذیرش احتمالی به بخش اورژانس مراجعه کنند، استفاده می شود. خوانش پالس اکسیمتری در محدوده 92 تا 96 درصد اغلب به عنوان نشانه ای از اکسیژن رسانی کافی در نظر گرفته می شود.
- مطالعات مشکلات خواب: در تشخیص آپنه خواب(توقف تنفس حین خواب) با نظارت بر سطح اکسیژن در طول خواب استفاده می شود.
انواع دستگاه های پالس اکسی متری چه هستند؟
- پالس اکسیمترهای نوک انگشتی(Fingertip pulse oximeters) :
اینها رایج ترین نوع هستند و با قرار دادن آنها روی نوک انگشت استفاده می شوند. قابل استفاده در خانه و مطب پزشکان هستند و با باطری کار می کنند. - پالس اکسیمترهای دستی(Handheld pulse oximeters) :
نسخه های بزرگتر پالس اکسیمترهای نوک انگشتی که اغلب در کلنیک های پزشکی استفاده می شوند. - پالس اکسیمترهای پوشیدنی،مچ‌بند(Wearable, Wrist-worn pulse oximeters) :
روی مچ بسته می شوند و برای نظارت مداوم بر اشباع اکسیژن و ضربان نبض استفاده می‌شوند. - پالس اکسی مترهای رومیزی(Tabletop Pulse Oximeters) :
دستگاه های بزرگتر و دقیق تر که مورد استفاده در محیط های بالینی مثل کلینیک ها و اورژانس ها هستند. - پالس اکسی متر متصل به مانیتورینگ(Multimodal pulse oximeters) :
پروب پالس اکسی متر به دستگاه های مانیتورینگ که در بخش های مراقبت ویژه استفاده می شود متصل می شود و به صورت مداوم میزان اکسیژن خون را نشان می دهد.
مزایای پالس اکسی متری چه هستند؟
موارد زیر مزیت های پالس اکسیمتری هستند:
- سریع بودن: پالس اکسیمتری یک ابزار سریع است که به طور دقیق اکسیژن رسانی را به ویژه در شرایط اضطراری ارزیابی می کند. ارزیابی اکسیژن تنها بر اساس معاینه فیزیکی دشوار است. میزان اشباع اکسیژن باید به زیر 70 درصد برسد تا با چشم قابل تشخیص باشد(رنگ لب و بستر ناخن). اکسیمتری همچنین نتایج فوری را هم قبل و هم بعد از اکسیژن درمانی ارائه می دهد.
- غیر تهاجمی بودن: برای سال های متمادی، تجزیه و تحلیل گازهای خون با نمونه برداری از شریان ها، تنها روش موجود برای تشخیص هیپوکسمی بود، که این روش دردناک است و عوارض بالقوه ای دارد. در مقابل، پالس اکسیمتری امکان اندازه گیری غیرتهاجمی اشباع هموگلوبین شریانی را بدون خطرات مرتبط با سوراخ کردن شریان فراهم می کند.
- اندازه گیری مداوم : پالس اکسیمتری، برخلاف معاینه بالینی و کاتتر داخل شریانی ، داده‌های مداومی را ارائه می‌دهد به طوری که اکسیژن درمانی را می‌توان به راحتی تا سطح هدف تنظیم کرد.
پالس اکسی متری در تشخیص و درمان بیماری قلبی چه کمکی به فرزندم می کند؟
پالس اکسیمتری نقش مهمی در تشخیص و پایش بیماری قلبی کودکان دارد:
- غربالگری نوزادان: پالس اکسیمتری برای تشخیص زودهنگام بیماری مادرزادی قلبی بحرانی (critical congenital heart desease) در نوزادان استفاده می شود. در ایران هم در ابتدای تولد و قبل از ترخیص نوزاد تازه متولد شده از بیمارستان میزان اکسیژن خون نوزاد با پالس اکسی متری سنجیده می شود. با اندازه گیری اشباع اکسیژن، به شناسایی نوزادان در معرض خطر کمک می کند.
- معاینه بالینی: سطوح اشباع اکسیژن بر اساس وضعیت خاص قلب کودک، جراحی های قبلی و عوامل دیگر متفاوت است. تفسیر این سطوح در طول معاینه فیزیکی بسیار مهم است.
- کاهش عوارض و مرگ و میر: تشخیص زودهنگام از طریق پالس اکسیمتری به طور قابل توجهی عوارض و مرگ و میر را در نوزادان مبتلا به بیماری قلبی کاهش می دهد.
پالس اکسیمتری ابزاری ارزشمند در مدیریت بیماری قلبی کودکان است. به تشخیص زودهنگام، نظارت مداوم، ارزیابی اثربخشی درمان و تشخیص مسائل حاد و مزمن کمک می کند. با ارائه داده‌های سریع در مورد سطح اکسیژن خون، به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند تا درباره مراقبت و درمان کودکان مبتلا به بیماریهای قلبی تصمیمات آگاهانه بگیرند. به یاد داشته باشید که پالس اکسیمتری مکمل معاینات بالینی است و به مداخله به موقع کمک می کند. اگر نگرانی خاصی در مورد فرزند خود دارید، برای راهنمایی شخصی با دکتر فرشاد جعفری مشورت کنید(ویزیت حضوری، مشاوره آنلاین).
بدون دیدگاه